Η ιδιαίτερη σχέση του Leonard Cohen με την Ελλάδα, είναι γνωστή και επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι το 1960 αγόρασε ένα σπίτι στην Ύδρα, όπου διέμεινε για αρκετά χρόνια και έγραψε πολλές από τις επιτυχίες του. Το 2001 κυκλοφορεί το album του με τίτλο Ten New Songs, στον οποίο συγκαταλέγεται μια αρκετά τρυφερή μπαλάντα με τίτλο «Alexandra Leaving». Όπως αποκαλύπτει η Sharon Robinson, συνεργάτιδα του Cohen σ’ αυτό το δίσκο, σε συνέντευξή της στο Uncut, ο Cohen εμπνεύστηκε το τραγούδι αυτό από το -γνωστό και αγαπημένο- ποίημα του Καβάφη «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον». Μάλιστα, κατά το αρχικό στάδιο του δίσκου, δεν ήταν σίγουρος ότι ταιριάζει σ’ αυτόν. Αποφάσισε να το συμπεριλάβει τελικά, κατά την ολοκλήρωσή του, όταν το άκουσε ξανά και κατάλαβε ότι του αρέσει πολύ!
Αναφορικά με το ποίημα του Καβάφη, ο τίτλος «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον» είναι παρμένος από το Βίο του Αντωνίου, 75, του Πλουτάρχου. Ο Αντώνιος, βέβαια, δεν είναι άλλος από τον Μάρκο Αντώνιο, φίλο του Ιούλιου Καίσαρα και εραστή της Κλεοπάτρας. Για την ιστορία και εν τάχει, το έργο του Πλουτάρχου μας μεταφέρει στην Αλεξάνδρεια, στο βράδυ πριν από την είσοδο του Οκταβιανού με τα στρατεύματά του στην πόλη και στην ήττα, που τελικά οδήγησε στην αυτοκτονία του Αντωνίου. Εκείνο το βράδυ της παραμονής της απώλειας της Αλεξάνδρειας, ο Αντώνιος άκουσε κάτω από το παράθυρο του, μια μουσική απόκοσμη από μία αόρατη ορχήστρα, το θόρυβο ενός «αόρατου θιάσου». Αυτός ο θόρυβος, από τους αόρατους μουσικούς που απομακρύνονται, συμβολίζει την εγκατάλειψη του Αντωνίου από το θεό Διόνυσο, που ήταν ο προστάτης του, καθώς και ο ήχος που όλο και εξασθενεί, σηματοδοτεί το τέλος, την απώλεια της δόξας, της φήμης και του πλούτου.
Έτσι λοιπόν, ο Leonard Cohen εμπνεόμενος από το «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον», μεταμορφώνει την πόλη της Αλεξάνδρειας στη γυναίκα Alexandra και τραγουδά για την απώλεια του ερωτικού αντικειμένου και τις χαμένες προσδοκίες. Ακολουθώντας τον Καβάφη, που ενθαρρύνει τον Αντώνιο να αντιμετωπίσει με θάρρος την απώλεια της πόλης την παραμονή της μάχης («…Σὰν ἕτοιμος ἀπὸ καιρό, σὰ θαρραλέος»), ο Cohen παροτρύνει επίσης τον εραστή να φανεί δυνατός και ν’ αποδεχθεί την απώλεια του αγαπημένου του προσώπου («…As someone long prepared for this to happen»). Και μ’ αυτό το μοτίβο, συσχετίζοντας τους στίχους με τους καβαφικούς, μπορεί κανείς να συνεχίσει να ερμηνεύει όλο το τραγούδι, δίνοντας του το δικό του, προσωπικό νόημα!
Κ.Π. Καβάφης, Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον
Σὰν ἔξαφνα, ὥρα μεσάνυχτ’, ἀκουσθεῖ
ἀόρατος θίασος νὰ περνᾶ
μὲ μουσικὲς ἐξαίσιες, μὲ φωνές—
τὴν τύχη σου ποῦ ἐνδίδει πιά, τὰ ἔργα σου
ποῦ ἀπέτυχαν, τὰ σχέδια τῆς ζωῆς σου
ποῦ βγῆκαν ὅλα πλάνες, μὴ ἀνοφέλετα θρηνήσεις.
Σὰν ἕτοιμος ἀπὸ καιρό, σὰ θαρραλέος,
ἀποχαιρέτα την, τὴν Ἀλεξάνδρεια ποῦ φεύγει.
Πρὸ πάντων νὰ μὴ γελασθεῖς, μὴν πεῖς πῶς ἦταν
ἕνα ὄνειρο, πῶς ἀπατήθηκεν ἡ ἀκοή σου·
μάταιες ἐλπίδες τέτοιες μὴν καταδεχθεῖς.
Σὰν ἕτοιμος ἀπὸ καιρό, σὰ θαρραλέος,
σὰν ποῦ ταιριάζει σε ποῦ ἀξιώθηκες μιὰ τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερὰ πρὸς τὸ παράθυρο,
κι ἄκουσε μὲ συγκίνησιν, ἀλλ’ ὄχι
μὲ τῶν δειλῶν τὰ παρακάλια καὶ παράπονα,
ὡς τελευταία ἀπόλαυσι τοὺς ἤχους,
τὰ ἐξαίσια ὄργανα τοῦ μυστικοῦ θιάσου,
κι ἀποχαιρέτα την, τὴν Ἀλεξάνδρεια ποῦ χάνεις.